Proces formalnej restrukturyzacji firmy w swoim głównym celu ma zapewnić jej ochronę przed ogłoszeniem upadłości. Ta szczególna forma ochrony ma swoje umocowanie prawne w przepisach Prawa restrukturyzacyjnego (Ustawa z dnia 15 maja 2015 r.). 

Ustawodawca objął regulacjami zasady oraz narzędzia umożliwiające przeprowadzenie procesu restrukturyzacyjnego przedsiębiorstwa. Jakie zatem należy przedsięwziąć kroki w przypadku wystąpienia problemów z płynnością finansową firmy i zagrożeniem ogłoszenia jej upadłości? Kto może sprawnie i skutecznie przeprowadzić cały proces restrukturyzacyjny? Zapraszamy do dalszej lektury.

Na czym polega restrukturyzacja przedsiębiorstwa – podstawowe informacje

Restrukturyzacja to złożony proces prawno-ekonomiczno-organizacyjny. Przedsiębiorstwo, w zależności od swojej szczególnej sytuacji, poddaje się procesowi restrukturyzacji w określony w prawie sposób. Na czym polega proces restrukturyzacji firmy? Podstawowy cel restrukturyzacyjny danego przedsiębiorstwa sprowadza się do podniesienia jego wartości, czyli ceny sprzedaży w przypadku wystąpienia takiej potrzeby. Dlatego sam proces restrukturyzacyjny polega na przeprowadzeniu głębokich zmian w aktywach, pasywach i/lub organizacji firmy, co pozwoli zawrzeć układ z wierzycielami. Można zatem przyjąć, że restrukturyzacja przynosi równoważne efekty z transformacją, która finalnie ma umożliwić uniknięcie postępowania upadłościowego.

Kto jest adresatem postępowania restrukturyzacyjnego?

Procesowi transformacji spółki o niskiej wartości rynkowej do wysoko wycenianej, może zostać poddane wyłącznie przedsiębiorstwo (Więcej: Art. 55, Kodeks cywilny, Dz.U.2020.1740 t.j.). W świetle prawa cywilnego mogą to być osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne o zdolności prawnej. Wspólnym mianownik wskazanych podmiotów jest wykonywanie działalności gospodarczej lub też zawodowej.

Rodzaje restrukturyzacji firmy

Zgodnie z przepisami Prawa restrukturyzacyjnego, sam proces restrukturyzacji sądowej, dokonywany jest w oparciu o jeden z kilku podstawowych modeli działania:

• postępowanie o zatwierdzenie układu – układu restrukturyzacyjny zawierany jest bezpośrednio z wierzycielami, który sąd jedynie zatwierdza; (Art. 210-226, Prawo restrukturyzacyjne, Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, t.j.)
• przyspieszone postępowanie układowe – układ zawierać musi plan zmian w organizacji dłużnika oraz harmonogram spłat spisanych wierzytelności; (Art. 227-231, Prawo restrukturyzacyjne, Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, t.j.)
• postępowanie układowe – tożsame z ogłoszeniem upadłości z układem, wg poprzednio obowiązującego porządku prawnego; (Art. 232-282, Prawo restrukturyzacyjne, Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, t.j.)
• postępowanie sanacyjne – zapewnia ochronę firmy przed egzekucją komorniczą, a ponadto umożliwia zrywanie niekorzystnych umów. Wprowadza w relacji między restrukturyzowaną firmą a pracownikami możliwość zwalniania zatrudnionych. Wierzyciele zatwierdzają układ po weryfikacji efektywności przedsięwziętych działań. (Art. 283-323, Prawo restrukturyzacyjne, Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, t.j.)

Proces restrukturyzacji może być także obecnie przeprowadzony w ramach tzw. uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, które jest najpopularniejszą formą restrukturyzacji, w zasadniczej części pozasądowej. 

Postępowanie restrukturyzacyjne firmy – o czym należy pamiętać?

Procedura restrukturyzacyjna może zostać uruchomiona w momencie wystąpienia ryzyka niewypłacalności danego podmiotu wobec wierzycieli. Dłużnik powinien także pamiętać o przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego (Art. 10, Prawo restrukturyzacyjne, Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, t.j.). Sporządzenie solidnego planu może przyspieszyć cały proces, np. poprzez zawarcie układu z wierzycielami. Przygotowanie takiego dokumentu wymaga pogłębionej znajomości kwestii prawnych, ekonomicznych oraz rynkowych, dlatego zaleca się skorzystanie w tym zakresie z usług wyspecjalizowanych kancelarii prawa restrukturyzacyjnego.

Współpraca z doradcą restrukturyzacyjnym

Ustawodawca uzależnił możliwość przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego od udziału w procesie doradcy restrukturyzacyjnego (zależnie od typu postępowania jest to nadzorca lub zarządca –  Art. 23-64, Prawo restrukturyzacyjne, Dz. U. z 2021 r., poz. 1588, t.j.). Doradca musi posiadać stosowną licencję i może nim być zarówno osoba fizyczna, jak spółka handlowa, czy dedykowana kancelaria prawna. W niektórych przypadkach, konieczne jest wyznaczenie kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Na doradcy spoczywa obowiązek nadzorowania i kontrolowania działań dłużnika, doradztwa w zarządzaniu oraz aktywnego uczestnictwa w procesach negocjacyjnych wewnątrzzakładowych i z wierzycielami. Doradca restrukturyzacyjny pełni bardzo ważną rolę realizatora postanowień układów restrukturyzacyjnych, dlatego warto skorzystać w tym zakresie z usług profesjonalistów o ugruntowanym w praktyce doświadczeniu prawniczym.