Upadłość konsumencka byłego przedsiębiorcy, który nie złożył w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości

Upadłość konsumencka byłego przedsiębiorcy

W sierpniu 2016 r. Sąd upadłościowy w Krakowie ogłosił upadłość konsumencką byłego przedsiębiorcy, reprezentowanego przez Kancelarię Prawa Restrukturyzacyjnego i Upadłościowego Tatara i Współpracownicy. W czasie gdy był przedsiębiorcą nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wskazane postanowienie oraz przyjęta przez Sąd argumentacja mają przełomowy charakter. W praktyce bowiem problem niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie dotyczy ogromnej ilości przedsiębiorców. Oprócz przedsiębiorców dotyczy również członków zarządów spółek kapitałowych.

Do momentu nowelizacji przepisów o upadłości konsumenckiej, która weszła w życie z dniem 31.12.2014 r. niewykonanie obowiązku terminowego zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości miało zasadniczo znaczenie jedynie dla członków zarządu spółki z o.o. Z uwagi na ryzyko ponoszenia przez nich odpowiedzialności za zobowiązania reprezentowanej spółki z o.o. na podstawie art. 299 KSH. Odpowiedzialność odszkodowawcza, obok możliwości orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia innych funkcji wymienionych w art. 373 ust. 1 PU, była bowiem najbardziej dolegliwą sankcją za nie wykonanie tego obowiązku. Z natury rzeczy nie miała ona aż tak istotnego znaczenia dla indywidualnych przedsiębiorców ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jakie są przyczyny niezgłaszania wniosków o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy?

Częstą przyczyną niezgłaszania wniosków o ogłoszenie upadłości przez niewypłacalnych przedsiębiorców (bądź członków zarządu spółek kapitałowych) był brak majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Postępowanie upadłościowe nie może być bowiem prowadzone jeżeli majątek niewypłacalnego przedsiębiorcy nie wystarczy chociażby na pokrycie kosztów postępowania oraz minimalne zaspokojenie wierzycieli. W takim wypadku wniosek o ogłoszenie upadłości jest oddalany. Koszty postępowania upadłościowego przedsiębiorcy wynoszą zaś ok. kilkudziesięciu tysięcy złotych. Przedsiębiorcy posiadający nieznaczny majątek często rezygnowali więc z zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Gdyż z powodu niewystarczającego majątku, postępowanie upadłościowe nigdy nie mogłoby być wobec nich prowadzone.

Od 2014 r. nowa “sankcja”

Nowelizacja przepisów o upadłości konsumenckiej, która weszła w życie z dniem 31.12.2014 r., wprowadziła jednak dodatkową „sankcję”. Jest ona za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie. Wg. znowelizowanych przepisów Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przepis ten nie przewiduje żadnych okoliczności usprawiedliwiających niezgłoszenie przez byłego przedsiębiorcę wniosku o ogłoszenie upadłości.

Tym samym, byli przedsiębiorcy, którzy nie zgłosili w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości znaleźli się w pułapce uniemożliwiającej im ogłoszenie upadłości konsumenckiej, niezależnie od przyczyn i skutków nie zgłoszenia przez nich wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie.

Sąd upadłościowy w Krakowie, podzielając argumentację przedstawioną przez Kancelarię przyjął jednak korzystną dla byłych przedsiębiorców wykładnię przepisów. Mianowicie, Sąd upadłościowy stanął na stanowisku, iż wykładnia przepisów o upadłości konsumenckiej powinna uwzględniać pozostałe przepisy regulujące sankcje za nieterminowe zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przewidują one możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności poprzez wykazanie m.in. braku winy lub braku szkody po stronie wierzycieli w nie zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie.

Taka wykładnia tego przepisu daje nadzieję byłym przedsiębiorcom, którzy w przeszłości nie zgłosili wniosku o ogłoszenie upadłości na oddłużenie w ramach upadłości konsumenckiej. Jeżeli zdołają wykazać brak winy w nie zgłoszeniu wniosku lub brak szkody wierzycieli.

Brak szkody wierzycieli mogą starać się wykazać w szczególności byli przedsiębiorcy, którzy w momencie powstania ich niewypłacalności nie posiadali majątku wystarczającego na prowadzenie postępowania upadłościowego. Jest to szczególnie aktualny temat w związku z bieżącą sytuacją epidemiczną. Więcej na temat upadłości firmy w czasie pandemii przeczytasz na naszym blogu.

Więcej na temat upadłości i procesu możesz dowiedzieć się na naszej stronie internetowej. Przygotowanie wniosków o ogłoszenie upadłości – Kancelaria Prawa Restrukturyzacyjnego i Upadłościowego Tatara.